ေဒၚလာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး သင္ သိထားသင့္တဲ့အခ်က္ (၃၁)ခ်က္

ေဒၚလာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး သင္ သိထားသင့္တဲ့အခ်က္ (၃၁)ခ်က္ 
Post by⏩ Moe Myint Thu



   အခု ေျပာမယ့္ အေၾကာင္းအရာေလးေတြကေတာ့ ဒီေန႔ ကမ႓ာသုံးေငြ ေဒၚလာနဲ႕့ပတ္သက္ၿပီး အေမရိကန္သမိုင္းတေလွ်ာက္ ေငြေၾကးနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ သင္သိထားသင့္သမွ် အခ်က္ေတြပါ။
ေဒၚလာေငြမေပၚခင္ --


(၁) အေမရိကတိုက္ကို ၿဗိတိသွ်ေတြ သိမ္းထားစဥ္မွာ အသုံးျပဳခဲ့တဲ့ ေငြေၾကးကေတာ့ အဂၤလန္သုံး ေပါင္(pound)၊ 
သွ်ီလင္(shilling)နဲ႔ ပန႔္(pence)ေတြ ျဖစ္ပါတယ္။


(၂) ဒါ့အျပင္ အျခား နယ္ခ်ဲ႕ေတြက သူတို႔ရဲ႕ ကိုယ္ပိုင္ေငြေၾကးအျဖစ္ စာ႐ြက္စာတမ္းေပၚမွာ ပမာဏ သတ္မွတ္ေရးသားၿပီး လက္မွတ္ထိုး အတည္ျပဳ သုံးခဲ့ပါေသးတယ္။ အထူးသျဖင့္ေတာ့ စစ္စရိတ္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ေပးေခ်မႈေတြကို အဆိုပါစာ႐ြက္ေပၚမွာ ပမာဏ ေရးသားေပးေခ်ေလ့ရွိတာ ေတြ႕ခဲ့ရပါတယ္။

(၃) ေငြေၾကးသတ္မွတ္ခ်က္ မေရာက္တဲ့ နယ္ပယ္ေတြ၊ ေငြေၾကးမရွိတဲ့ နယ္ေတြမွာေတာ့ ေဆး႐ြက္ႀကီးနဲ႔ တိရိစာၦန္ အေရခြံေတြကို ေငြေၾကးအျဖစ္ ထားရွိ အသုံးျပဳခဲ့ၾကပါတယ္။


(၄) ေနာက္ပိုင္း စပိန္နယ္ခ်ဲ႕ေတြ ဝင္လာခ်ိန္မွာေတာ့ စပိန္သုံး အေႂကြေစ့ေတြ အမ်ားအျပား ထုတ္လုပ္ေပးေခ် သုံးစြဲလာခဲ့ ပါတယ္။


(၅) အထူးသျဖင့္ေတာ့ ေဒၚလာဟာ စပိန္ေငြ သတ္မွတ္ခ်က္ ပုံစံနဲ႔ ဆင္တူလို႔ အဂၤလန္ေငြ ေပါင္ အမ်ိဳးအစားထက္ အေမရိကန္မွာ စပိန္ေငြဟာ လႊမ္းမိုးမႈ ပိုခဲ့တယ္လို႔ ဆိုရမွာပါ။


(၆) ၁၇၇၅ ခုႏွစ္ အေမရိကန္ေတာ္လွန္ေရး စတင္ခ်ိန္မွာေတာ့ လူထုလႊတ္ေတာ္ကေန စာ႐ြက္သား ေငြေၾကးေတြ ထုတ္လုပ္အသုံးျပဳလာခဲ့ၿပီး Continental Currency လို႔ သတ္မွတ္ေခၚေဝၚခဲ့ပါတယ္။


(၇) အစိုးရဟာ အဆိုပါ Continental Currency ေတြကို အေရအတြက္ အမ်ားအျပား ပိုမို ထုတ္လုပ္မိခဲ့တာေၾကာင့္ ေငြေၾကးေဖာင္းပြမႈ ျဖစ္လာခဲ့ၿပီး အဆိုပါ ေငြစနစ္ စတင္ အသုံးျပဳၿပီး ၅ ႏွစ္ အၾကာမွာ Continental Currency ရဲ႕ ေငြေၾကး တန္ဖိုးဟာ တကယ္တမ္း ရိုက္ႏွိပ္ေဖာ္ျပထားတဲ့ တန္ဖိုးရဲ႕ ၂.၅ ရာခိုင္ႏႈန္းထိေအာင္ပဲ ရွိပါေတာ့တယ္။


(၈) ဒါေၾကာင့္ Continental Currency နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး မယုံရ၊ စိတ္မခ်ရေသာ အေျခအေနနဲ႔ ေရာက္လာခဲ့ပါတယ္။


(၉) ဘင္ဂ်မင္ ဖရန္ကလင္လက္ထက္မွာ အဆိုပါ ေငြေၾကးအက်ပ္အတည္းကို သိလာခဲ့သလို ေျဖရွင္းမႈအေနနဲ႔ေတာ့ စစ္ပြဲေတြအတြက္ အခြန္စနစ္တခု ျပဌာန္းလာခဲ့ပါတယ္။


(၁၀) Continental Currency ရဲ႕ က်ဆံုးမႈကို စစ္​မွန္​တဲ့ အ​ေမရိကန္​ဥပ​ေဒျပဌာန္​းခ်ိန္​မွာ ထိပ္​ဆံုးဦးစား​ေပးအ​ေနနဲ႔ အ​ေလးထား တိုင္​ပင္​လာၾကသလို အျခား​ေငြစနစ္​တစ္​ခု ထပ္​မံ ဖန္​တီး အသံုးျပဳဖို႔နဲ႔ ​ေနာက္​ထပ္​မွားယြင္​းမႈမရွိတဲ့ ​ေငြ​ေၾကးစနစ္​ တည္​​ေထာင္​ႏိုင္​ဖို႔ ျပင္​ဆင္​လာခဲ့ပါတယ္​။
​ေဒၚလာ​ေငြ​ေၾကး​ေပၚ​ေပါက္​လာျခင္​း --


(၁၁) ၁၇၉၂ ခုႏွစ္မွာ ျပဌာန္းခဲ့တဲ့ ေငြေၾကးဥပေဒအရ အေမရိကန္ေဒၚလာကို နိုင္ငံသုံးေငြေၾကးအျဖစ္ သတ္မွတ္ဖန္တီး လာခဲ့ၿပီး ေငြအေႂကြေစ့ေတြလည္း ထုတ္လုပ္ အသုံးျပဳလာခဲ့ပါတယ္။


(၁၂) ေဒၚလာရဲ႕လကၡဏာ သတ္မွတ္ခ်က္ကိုလည္း စပိန္ေငြေစ့ေတြရဲ႕ နမူနာကို ရယူၿပီး ဖန္တီး သတ္မွတ္လာခဲ့ပါတယ္။


(၁၃) ေ႐ႊနဲ႔ ေငြေတြကို သုံးၿပီး ဖန္တီးထားတဲ့ အေႂကြေတြကို တန္ဖိုးေလ်ာ့က်ေအာင္ လုပ္ေဆာင္သူေတြကိုလည္း ေသမိန႔္ေပးျခင္းမ်ိဳးေတြကို ဥပေဒအရ လုပ္ေဆာင္ခဲ့ပါတယ္။


(၁၄) ၁၈၅၇ ခုႏွစ္ထိေအာင္ အေမရိကန္မွာ အဂၤလန္၊ ေပၚတူဂီ၊ ျပင္သစ္နဲ႔ စပိန္က ေငြေတြကို တရားဝင္ လဲလွယ္စရာမလိုဘဲ သုံးခြင့္ေပးခဲ့ပါတယ္။


(၁၅) ေဒၚလာ ဆိုတဲ့ စကားလုံးကေတာ့ ဒရယ္ဖို ဆိုတဲ့ Buck စကားလုံးကေန ဗန္းစကားရယူ ေခၚေဝၚတာပါ။ Great Lakes နယ္မွာ အမဲလိုက္ၿပီး ရရွိလာတဲ့ ဒရယ္ေတြကို လဲလွယ္ေရာင္းဝယ္ၾကၿပီး အဆိုပါ အေရာင္းအဝယ္ အေခၚ ဗန္းစကားကေန ေဒၚလာကို ရယူ ေခၚေဝၚထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။


(၁၆) ၁၈၅၁ ခုႏွစ္ အတြင္းက ဟင္နရီဟိုးရဲ႕ သမိုင္းဝင္ မွတ္တမ္းေတြအရ အဆိုပါ အခ်ိန္က ေျမႂကြက္ႀကီးေတြရဲ႕ အေရခြံ တန္ဖိုးဟာ တေဒၚလာရဲ႕ ေလးခ်ိဳး တခ်ိဳး၊ ေႁမြပါ အေရခြံတခုဟာ တေဒၚလာရဲ႕ သုံးခ်ိဳး တခ်ိဳး၊ သမင္တေကာင္ရဲ႕ အေရခြံဟာ တေဒၚလာရဲ႕တဝက္နဲ႔ ဒရယ္ႀကီးတေကာင္ရဲ႕ အေရခြံဟာ တေဒၚလာျပည့္ တန္ဖိုးရွိတယ္လို႔ သိရပါတယ္။


(၁၇) ၁၈၃၀ ခုႏွစ္ကေန ၁၈၆၀ ခုႏွစ္အတြင္း ဘဏ္လုပ္ငန္းေတြ ေပၚေပါက္လာသလို အဆိုပါ ဘဏ္ေတြက ဟိုယခင္ေတြကလို ကိုယ္ပိုင္သတ္မွတ္ခ်က္ ေငြေၾကးပုံစံ (ယေန႔ေခတ္ ခ်က္လက္မွတ္)ေတြ သတ္မွတ္ အသုံးျပဳခဲ့ၾကပါတယ္။


(၁၈) ေတာ္​လွန္​​ေရးစစ္​ မျဖစ္​ခင္​ထိ​ေအာင္​ ​ေငြ​ေၾကးသတ္​မွတ္​သံုးစြဲမႈပံုစံ ၁၀၀၀၀ ​ေလာက္​ထိ​ေအာင္​ ရွိခဲ့ပါတယ္​။
​ေတာ္​လွန္​​ေရးစစ္​အတြင္​းနဲ႔ စစ္​ၿပီးကာလ --


(၁၉) စစ္စရိတ္ အသုံးျပဳမႈပမာဏ မ်ားျပားတာေၾကာင့္ အစိုးရအေနနဲ႔ ဘဏ္ေတြရဲ႕ ကိုယ္ပိုင္ပုံစံ သတ္မွတ္ခ်က္ေတြကို ေကာင္းေကာင္း မကိုင္တြယ္နိုင္ခဲ့ပါဘူး။


(၂၀) ၁၈၆၁ ခုႏွစ္မွာေတာ့ စာ႐ြက္သားသုံး ပထမဆုံး ေဒၚလာ ထြက္ရွိလာပါတယ္။ ၁၀ တန္ ျဖစ္ပါတယ္။


(၂၁) စစ္အတြင္းကာလလည္း ျဖစ္ေနတာေၾကာင့္ အေႂကြေစ့ အသုံးျပဳနိုင္မႈ ေလ်ာ့နည္းသြားလို႔ အစိုးရအေနနဲ႕ စာ႐ြက္သား ေငြေၾကးထုတ္လုပ္မႈဘက္ ဦးလွည့္လာခဲ့ပါတယ္။


(၂၂) စစ္အတြင္းမွာ အေမရိန္ကန္ ေျမာက္ပိုင္းေဒသေတြမွာလည္း Greenback လို႔ လူသိမ်ားတဲ့ ေငြေၾကးတန္ဖိုး သတ္မွတ္မႈ ေထာက္ခံခ်က္ပုံစံေတြလည္း ထြက္ရွိလာပါတယ္။ အဆိုပါ ေထာက္ခံခ်က္က ေငြေၾကးလို အေရာင္းအဝယ္အျဖစ္ သုံးလို႔ မရပါဘူး။ ဘယ္ေလာက္တန္တယ္ ဆိုတာကိုပဲ ေထာက္ခံခ်က္ ေပးတာပါ။


(၂၃) မဟာမိတ္အျဖစ္ ေပါင္းစည္းလာနိုင္မႈ အတြင္းမွာလည္း အျခားမဟာမိတ္အဖြဲ႕ဝင္ေဒသေတြမွာ စာ႐ြက္သား ေငြေၾကးေတြ ထုတ္လုပ္ အသုံးျပဳလာၾကပါတယ္။ ၁ ဘီလီယံဖိုးေလာက္ထိေအာင္ သက္ဆိုင္ရာေဒသေတြမွာ ထုတ္လုပ္ခဲ့တယ္လို႔ ယူဆရပါတယ္။


(၂၄) ဒါေပမယ့္ ၁၈၆၅ ခုႏွစ္မွာ ေတာ္လွန္ေရး မေအာင္ျမင္တာေၾကာင့္ မဟာမိတ္ေတြရဲ႕ ေငြေတြဟာ တန္ဖိုးမဲ့ခဲ့ရျပန္ပါတယ္။


(၂၅) In God we trust ဆိုတဲ့ စာသားဟာ ေတာ္လွန္ေရးစစ္ပြဲအတြင္းကတည္းက ေငြေၾကးေတြမွာ ထည့္သြင္းအသုံးျပဳခဲ့တာျဖစ္ေပမယ့္ ေနာက္ပိုင္း ၁၉၅၅ ခုႏွစ္ကေန စတင္ထုတ္လုပ္တဲ့ ေငြအေႂကြေစ့ေတြမွာလည္း ပါရွိလာခဲ့ပါတယ္။
ေငြစကၠဴအတု ျပႆနာ ေျဖရွင္းျခင္း --


(၂၆) စစ္အတြင္း Greenback ေတြ ရိုက္ႏွိပ္ အသုံးျပဳခဲ့မႈေရာ ေငြေၾကးထုတ္လုပ္မႈ နည္းပညာ အားနည္းခ်က္ေၾကာင့္ေရာ ေငြစကၠဴအတုေတြ အမ်ားအျပား ျပဳလုပ္အသုံးျပဳေနၾကၿပီး အဆိုပါ ေတာ္လွန္ေရးၿပီးကာလမွာ ေငြစကၠဴ ၃ ခုမွာ တခုက အတု ျဖစ္ေနခဲ့ပါတယ္။


(၂၇) ၁၉ ရာစုဦးပိုင္းကာလထိေအာင္ အေမရိကန္နဲ႔ အဂၤလန္-ကေနဒါ နယ္စပ္မွာ ေငြစကၠဴအတု ျပႆနာေတြ ရွိေနဆဲပါ။


(၂၈) ေငြစကၠဴတုေတြကို လက္ေရးပညာရွင္ေတြနဲ႔ ဖန္တီးၾကတာပါ။ ပုံစံတူ ျဖစ္ေအာင္ ဖန္တီးေရးဆြဲနိုင္စြမ္း ရွိပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အခ်ိဳ႕ဘဏ္ေတြကဆိုရင္ သီးသန႔္ပုံစံနဲ႔ ခ်က္လက္မွတ္စနစ္မ်ိဳး သုံးလာၾကသလို အဆိုပါ လက္ေရး ပညာရွင္ေတြကို အလုပ္ေခၚယူ ခန႔္ထား စိစစ္ဖန္တီးေစမႈေတြလည္း ရွိခဲ့ပါတယ္။


(၂၉) ၁၈၆၅ ခုႏွစ္မွာေတာ့ ေငြစကၠဴအတု ျပႆနာကို ေျဖရွင္းဖို႔ လွ်ိဳ႕ဝွက္စနစ္ကို ေဒၚလာအတြင္း ထည့္သြင္းဖန္တီးမႈ စတင္ အသုံးျပဳႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။


(၃၀) ၁၈၈၃ ခုႏွစ္မွာ ေဒၚလာရဲ႕ အစိတ္ျပားအျဖစ္ ဆိုနိုင္မယ့္ စန႔္(cent)ကို ေလဘာတီမ်က္ႏွာပုံနဲ႔ ရိုက္ႏွိပ္ ထုတ္လုပ္လာပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အဆိုပါ အေႂကြေစ့မွာ cent လို႔ ေဖာ္ျပမထားေသးပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ အဆိုပါ အခ်ိန္ကေန စၿပီး အေႂကြေစ့အတုေတြလည္း ေပ်ာက္သြားသလို ေ႐ႊသား အေႂကြေစ့လည္း မသုံးေတာ့ပါဘူး။


(၃၁) ေငြေၾကးအတု ျပႆနာဟာ ၁၉ ရာစု အေစာပိုင္းကေန စတင္လာခဲ့ၿပီး အခုခ်ိန္ထိေအာင္ ေဒၚလာအတုေတြ ရွိေနၿပီး ခန႔္မွန္းခ်က္ေတြအရေတာ့ ဝ.၀၁ ရာခိုင္ႏႈန္းေသာ ေဒၚလာေတြက အတုေတြ ျဖစ္ႏိုင္​င္ပါတယ္။
ခ်စ္​​ေဖ (​ေတာင္​တြင္​း​ေျမ)